Column Eef van der Worp: Leiding

Eef van der Worp schreef voor Eyeline Magazine een tweedelige column over Acanthamoebe. Omdat Acanthamoebe extra aandacht verdient, delen wij het eerste deel van zijn inspirerende column. 

Het NCC is een feestje: het feest der herkenning van oude bekenden, fabrikanten en sprekers. Het is één grote familie. We vieren ook een beetje onze gezamenlijke liefde voor zoiets minutieus eigenlijk als een stukje plastic op het oog. Maar tegelijkertijd is het een fantastisch beroep dat we samen delen met aspecten van optiek, fysiologie (van traanfilm en cornea), anatomie (hoe ziet de vorm van het oog eruit), techniek en medische aspecten. Ik kan mij eigenlijk geen mooier vak voorstellen. Maar juist dat laatste, het medische deel, moeten we als beroepsgroep wel serieus willen nemen en mag niet ontbreken op een Contactlens Congres van dit formaat.

Infecties zijn helemaal geen feestje natuurlijk, en het voorkomen ervan is dan ook een essentieel onderdeel van ons vak. De kans op een infectie blijft klein; ongeveer 5 op de 10 duizend jaren lensdragen (of 0.05%) bij zachte lenzen. Bij extended wear zacht en orthokeratologie is dit ongeveer 20:10.000 (0.2%) en voor vormstabiel staat de teller op 1 op de 10.000 lensjaren dragen (of 0.01%). Bij scleraal wordt de kans op 0.1% geschat. Maar die getallen zeggen allemaal niet zo veel. Pas als er een van uw cliënten in uw stoel een infectie heeft, dan komt het echt binnen. Zoals een professor vertelde aan de Universiteit van Houston waar ik een tijdje mocht studeren: ‘It ain’t rare if it is in your chair’.

Het magazine van de Hoornvlies Patiënten Vereniging Nederland heeft een rubriek ‘Lotgenoten in de praktijk’. Onder dit kopje komen patiënten aan het woord die een (helaas vaak contactlensgerelateerde) aandoening hebben. Een schimmelinfectie (Fusarium komt relatief vaak voor) en een Acanthamoebe-infectie (veroorzaakt door een amoebe, dat geen
bacterie of schimmel is) zijn daarbij legendarisch. Deze zijn slecht te diagnosticeren en een ramp om te behandelen. Niet zelden eindigt dit in een corneatransplantatie. Zelfs daarna is vaak nog een scleralens nodig om de visus ‘op te peppen’. Het is moeilijk voor te stellen welk effect dat heeft op het dagelijkse functioneren van een patiënt, tot je die artikelen leest. Op Facebook is er zelfs een speciale Facebookgroep ‘Acanthamoebe Nederland België’ aangemaakt. Binnen deze groep delen de leden (inmiddels 122) hun ervaringen met elkaar, tonen begrip en geven daardoor een zekere mate van ondersteuning. Zoals de site ook aangeeft: Acanthamoebe keratitis is vrij zeldzaam, maar de gevolgen zijn groot. Dragers van zachte contactlenzen lopen het grootste risico, maar er is ook een toename te zien bij dragers van vormstabiele lenzen.

Niet zulk lekker nieuws dus, maar wel mede onze verantwoordelijkheid. Met name Acanthamoebe is een gevalletje bijvoorbeeld dat vooral in leidingwater voorkomt. Nieuwe richtlijnen laten daarom steeds meer zien dat enig contact van leidingwater met welke lens dan ook moet worden uitgesloten. Ook bij vormstabiel dus. Niet iedereen is het daar nog over eens, maar ook de industrie geeft aan dat het beter is leidingwater volledig te mijden.

Mocht de cliënt hier niet van gediend zijn en de lenzen toch met leidingwater willen afspoelen, dan kunnen we dat natuurlijk nooit helemaal voorkomen. Maar we moeten wel heel erg duidelijk maken dat de juiste informatie is gegeven (dit moet ook eigenlijk op papier staan, en er moet genoteerd worden dat dit verteld is). Eén ding moet klip en klaar zijn: de lens mag nooit en te nimmer met leidingwater worden ingezet. Het is onze verantwoordelijkheid mensen daar op een niet mis te verstane manier op e wijzen. Net als op het zeer regelmatig vervangen van de lenshouder, minstens zo belangrijk als het frequent vervangen van de lens zelf voor de gezondheid van het oog.

Neem dus de leiding als het gaat om leidingwater en compliance in het algemeen bij lensdragen. Dit en andere onderwerpen komen specifiek aan bod op het NCC 2018.