AI in de optiek: hoe slimme phoropters het vak veranderen

Hoe adaptieve optica de refractiemeting kan transformeren

De manier waarop we brillenvoorschriften bepalen, staat op het punt drastisch te veranderen. Waar de klassieke subjectieve refractie – test 7 – nog steeds de gouden standaard is, wint technologie terrein. Digitale AI-phoropters met adaptieve optica zijn in opkomst en zullen de manier waarop refracties worden uitgevoerd, ingrijpend verbeteren. Maar wat betekent dit concreet voor de optometrist en de dagelijkse praktijk? Wordt de klassieke refractiemeting vervangen, of krijgen we simpelweg een extra hulpmiddel dat ons werk vergemakkelijkt?

Van statische naar dynamische refractiemeting

Vandaag gebeurt een refractiemeting nog grotendeels volgens het vertrouwde principe: de optometrist stelt met een phoropter verschillende sterktes in en de patiënt geeft aan welke optie scherper is. Dit proces is efficiënt, maar heeft ook zijn beperkingen. De patiënt twijfelt soms over de scherpte en de uiteindelijke correctie is afhankelijk van subjectieve antwoorden.

AI-phoropters met adaptieve optica pakken dit anders aan. In plaats van handmatig lenzen te verwisselen, bevat de phoropter dynamische optische elementen die de sterkte in real-time aanpassen. Dit betekent dat de patiënt geen abrupte veranderingen in sterkte meer ervaart, maar een vloeiende overgang, waardoor het systeem objectief kan detecteren welke sterkte het best aansluit bij het visuele systeem van de patiënt.

Deze technologie maakt gebruik van wavefront-analyse, die niet alleen sferische en cilindrische afwijkingen meet, maar ook hoge-orde aberraties. Dit betekent dat subtiele details in het visuele systeem die normaal niet worden gecorrigeerd met klassieke glazen, nu wel kunnen worden meegenomen. Het resultaat? Een nog preciezere en gepersonaliseerde correctie.

AI analyseert oogbewegingen en pupilreacties

Naast het aanpassen van de sterkte in real-time, registreert de digitale phoropter micro-oogbewegingen en pupilreacties. Wanneer een patiënt kijkt naar verschillende afstanden, verwerkt de AI hoe de ogen reageren en welke correctie het meest natuurlijk aanvoelt. Hierdoor wordt de subjectieve factor – het kiezen tussen optie 1 of 2 – grotendeels geautomatiseerd. De patiënt hoeft dus niet langer zelf keuzes te maken. In plaats daarvan bepaalt het systeem op basis van fysiologische reacties wat de optimale sterkte is. Dit neemt veel twijfel weg en verhoogt de nauwkeurigheid van de refractie.

Wat betekent dit voor de praktijk?

Voor optometristen betekent deze technologie een aanpassing in werkwijze, maar geen bedreiging. De klassieke refractie zal niet verdwijnen, maar wordt efficiënter en consistenter. Patiënten met complexe correcties of hoge-orde aberraties zullen beter geholpen kunnen worden en de tijd per refractie kan gehalveerd worden.

Toch blijft de rol van de optometrist essentieel. AI kan objectieve data verzamelen, maar de klinische interpretatie en validatie blijven in handen van de professional. De patiënt heeft nog steeds begeleiding nodig bij het begrijpen van zijn correctie, en niet elke situatie zal door AI perfect worden opgelost. Grote namen zoals EssilorLuxottica, Zeiss en Google DeepMind Health investeren in AI-gestuurde optische metingen. De Vision-R 800 van Essilor is een eerste stap richting dynamische refractie en het zal niet lang duren voor verdere innovaties de markt betreden.

De toekomst: investeren of afwachten?

Moet je als optometrist nu al investeren? Nog niet. Maar je moet wél voorbereid zijn. AI-gestuurde refracties worden de toekomst, en wie meebeweegt met de technologie, zal op termijn efficiënter en nauwkeuriger kunnen werken. AI zal de optometrist niet vervangen, maar wordt een hulpmiddel waarmee we de volgende generatie visuele correcties kunnen verbeteren.

Charles Bruninx is optometrist, myopie-expert en mede-eigenaar van Bruninx Design Optics in Hasselt. Charles deelt in iedere editie van Eyeline zijn visie op een actueel onderwerp.